Rau ăn lá là một loại rau ngắn ngày được trồng rất nhiều và phổ biến trong các gia đình, nhu cầu về các loại rau ngày càng tăng lên, rau có chứa nhiều chất dinh dưỡng, sinh trưởng phát triển tốt, tuy nhiên cũng có nhiều loại sâu bệnh hại tấn công gây giảm năng xuất và chất lượng của rau.
Khi trồng và chăm sóc rau bạn nên chú ý tới đất trồng, nguần nước, điều kiện ánh sáng, hạt giống rau với rất nhiều nguyên nhân khác nhau sẽ ảnh hưởng tới sự sinh trưởng và phát triển của cây rau trong vườn. vậy sau đây là một số loại bệnh thường gặp trên cây rau ăn lá mà bạn nên biết và có những biện pháp phòng chống bệnh hại trên cây rau ăn lá.
Bệnh chết cây con
Với bệnh chết cây con là bệnh rất phổ biến đối với rau ăn lá , với dấu hiệu đoạn ngang mặt đất thường thối nhũn và làm cho cây gục ngã không phát triển, cây bị lây bệnh rất nhanh nếu môi trường đất ẩm ướt, khi bệnh lây trên diện rộng sẽ làm cho cây con bị chết hàng loạt
bệnh do một hoặc nhiều loài nấm gây ra như Pythium sp., Rhizoctonia solani, Sclerotium sp., Fusarium sp… Chúng phát sinh nhanh trong điều kiện môi trường có ẩm độ không khí cao và nhiệt độ từ 12-35 độ C. Thế nên, mùa mưa nặng ta hay gặp tình trạng cây con chết hàng loạt.
Nguồn nấm bệnh có thể tiềm ẩn trong đất hay giá thể trồng không sạch, từ đất ruộng rau trồng vụ trước ủ bệnh nhưng không được xử lý tốt gây hại cho vụ sau. Mặt khác, ở điều kiện đất gieo trồng có kết cấu chặt, khó thoát nước cũng làm cho nấm bệnh phát triển.
- Bệnh trên cây rau mồng tơi và cách phòng trừ sâu bệnh
- Các loại bệnh thường gặp trên cây rau muống và cách phòng trừ sâu bệnh
Biện pháp phòng trừ:
– Xử lý đất trồng để ươm hạt giống rau thật kỹ.
– Hạt giống trước khi gieo nên xử lý với Rovral 50WP hoặc Aliette 80WP để trừ nấm bệnh, dùng 5 gr thuốc/100gr hạt giống. Hoặc dùng chế phẩm EM pha loãng 1/1.000 để ngâm hạt giống trong thời gian từ 30-60 phút nhằm thúc đẩy sự nảy mầm và ngăn ngừa mầm bệnh.
– Dùng phân hữu cơ vi sinh hoặc phân chuồng có bổ sung chế phẩm bột nấmTrichoderma sp. để ngăn ngừa và diệt nguồn nấm bệnh lưu tồn trong phân khi gieo ươm cây con.
– Vườn ươm hạt giống rau phải đảm bảo thông thoáng, có mái che mưa, chọn đất cao ráo và không bị đọng nước.
– Nhổ bỏ ngay và xử lý vôi ngay tại điểm có nấm bệnh. Đồng thời có thể dùng thuốc để phòng trừ nấm bệnh lây lan bằng dung dịch Bordeux 1%, Rovral 50WP, Ridomil Gold 68WP.
Bệnh lỡ cổ rễ
Bệnh lỡ cổ rễ thường bắt gặp ở những cây rau ăn lá, với bệnh này thường gây hại ở phần cổ rễ sát phần đất. ta thấy những vết bệnh có màu khác với vỏ cây, phần vỏ này bị rộp lên, sau đó lan dần bao quanh toàn bộ phần cổ rễ hoặc gốc cây. Dần dần phần vỏ này khô teo lại, khi gặp trời mưa hoặc độ ẩm cao sẽ bị thối nhũn, bong ra, trơ lại phần lõi của cây có màu thâm đen, từ từ cây sẽ héo dần và chết.
Bệnh do nấm Rhizoctonia solani gây ra là chủ yếu. Tuy nhiên, tuỳ điều kiện thời tiết, chế độ canh tác có thể do nhiều loại nấm có trong đất gây ra như Pythium spp., Fusarium solani, Fusarium sp… Các bào tử nấm này thường lây lan trong môi trường nước và xâm nhập qua các vết thương cơ giới. Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện độ ẩm cao, nhiệt độ cao hoặc mưa, nắng, rét, nóng thất thường.
Biện pháp phòng trừ:
– Khi ươm cây giống nên chọn nơi đất tốt, cao ráo, dễ thoát nước, tránh phần đất trước đây từng xuất hiện bệnh này.
– Khử trùng đất bằng vôi bột hoặc các loại thuốc như: Regent 0,3 G, Basudin 5G, 10 G/H trước khi trồng.
– Chỉ sử dụng phân chuồng hoai mục, không dùng phân tươi để bón lót. Bên cạnh đó, phải trồng đúng mật độ và chăm sóc cây thường xuyên.
– Khi phát hiện rau mắc bệnh, ta nên nhổ bỏ và đem tiêu hủy hết phần rau bị bệnh để tránh lây lan.
Bệnh sâu tơ hại rau
Sâu tơ là loài sâu hại nguy hiểm nhất đối với các loại rau cải, súp lơ… Sâu non hình ống, màu xanh nhạt. Khi mới nở, sâu gặm lá để ăn thành các đường rãnh, mới nhìn giống như những rãnh do dòi đục lá gây ra. Lớn hơn, sâu ăn ở mặt dưới của lá để lại biểu bì tạo thành các lỗ thủng mờ. Ở tuổi cuối, sâu đục thủng lá.
Biện pháp phòng trừ:
– Sau khi thu hoạch phải dọn sạch tàn dư của cây, đưa ra khỏi khu vực trồng tiêu hủy.
– Nên trồng xen thêm một số loại cây có mùi khó chịu như cà chua, hành, tỏi… để xua đuổi con trưởng thành đến đẻ trứng.
– Tưới rau bằng vòi phun mưa vào buổi chiều mát để ngăn cản việc giao phối của con trưởng thành và rửa trôi bớt trứng, sâu non. Khi thấy mật số sâu tơ tăng nhanh phải phun thuốc diệt trừ kịp thời.
Bệnh sinh lý trên rau màu
Bệnh vàng lá, khô đầu lá, bạch tạng, xoăn chùn ngọn… trên rau màu gọi chung là bệnh sinh lý. Loại bệnh này không thể dùng thuốc bảo vệ thực vật để xử lý.
Nguyên nhân của các bệnh này là do người trồng chủ yếu chỉ sử dụng phân vô cơ đơn như u-rê, supe lân… nguồn phân xanh, phân chuồng hầu như không sử dụng. Một phần là do đất trồng thiếu nguồn dinh dưỡng cần thiết như Fe, Mn, Zn, Cu… Sự thiếu một hoặc nhiều nguyên tố dinh dưỡng có thể gây nên tình trạng cây tàn lụi sớm ở thời kỳ ươm, còi cọc, chín muộn hoặc phát triển không bình thường, chất lượng giảm và năng suất thấp.
Biện pháp phòng trừ: Trước khi trồng, cần bón lót bổ sung cho đất các chế phẩm phân bón trung vi lượng (phân cải tạo đất) nhằm phục hồi lại nguồn dinh dưỡng đã thiếu hụt cho đất trồng.
Bệnh rau bị xoăn lá
Biểu hiện của bệnh:
Dấu hiệu bệnh ở lá bị xoăn lại, lá bị mất màu, lốm đốm vàng.Bệnh làm cây còi cọc, kém phát triển.
Nguyên nhân:
Nguyên nhân có thể do thiếu nước, thiếu chất dinh dưỡng hoặc do sâu bệnh hại.
Cách khắc phục:
Trong quá trình chăm sóc cây cần đặc biệt chú ý cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cây. Quan sát để loại bỏ sâu bệnh hại.
Bệnh rau cải bị cháy lá
Biểu hiện của bệnh
Bệnh phát sinh trên cả lá già và lá non. Biểu hiện ban đầu là những đốm nhỏ, sũng nước sau đó liên kết lại thành mảng bất dạng nhũn nước hay phỏng nước sôi trên lá. Sau một thời gian, những đốm này khô đi và chuyển sang màu nâu sáng với rìa màu nâu tối và gây biến dạng lá, tạo thành vết giống như bị cháy lá.
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh cháy lá do nấm Rhizoctonia solani gây ra. Bệnh dễ phát triển ở giai đoạn cây con.
Cách khắc phục
Khi cây rau còn non, cần tránh tưới nước quá thường làm ẩm khiến cây dễ bị bệnh. Cây trồng ở khoảng cách thưa, giữ khoảng không thông thoáng.
Khi phát hiện có cây bị bệnh cần nhanh chóng tỉa bỏ những cây đó, vệ sinh sạch sẽ vị trí trồng cây bệnh để giảm mật số mầm bệnh.
Bệnh thối nhũn trên rau cải
Biểu hiện của bệnh
Rau cải khi bị thối nhũn thường có biểu hiện bị thối từng nhóm và lan nhanh nếu không kịp chữa trị. Trên mô lá và thân rau có dịch màu trắng sữa và có mùi hôi.Lá rau cải bị héo rũ, thân bị héo, thân rau ngang mặt đất bị nhũn làm cây rau bị ngã gục, đọt rau bị thối…
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh thối nhũn trên rau cải do nấm gây hại. Bệnh lây lan qua quá trình chăm sóc làm tổn thương các mô bên ngoài của cây.
Cách khắc phục
Trong quá trình chăm có cây cần cẩn thận không làm cây gẫy đỏ, cây bị tổn thương càng dễ gây bệnh. Khi thấy trong vườn có cây bị bệnh thì cắt bỏ hết lá thân rau bị héo nhũn, nhổ bỏ cây bị bệnh và cách ly xa nguồn bệnh để tránh lay lan nấm và vi khuẩn.
Bệnh vàng lá ở rau cải
Biểu hiện của bệnh:
Biểu hiện ban đầu của loại bệnh này trên rau cải là xuất hiện những đốm vàng ở lá non rồi lan ra khắp các lá khác, cây chậm lớn, chậm phát triển. Đây là một trong các loại bệnh thường gặp trên rau cải mà người trồng cần đặc biệt chú ý.
Nguyên nhân gây bệnh:
Nguyên nhân gây bệnh vàng lá ở rau cải là do nồng độ dinh dưỡng không đạt chuẩn, ảnh hưởng của nhiệt độ, ánh sáng, nồng độ dung dịch thuỷ canh, nồng độ pH.
Nồng độ thuỷ canh nếu có độ ppm cao quá có thể khiến cây mắc bệnh vàng lá, còn thấp quá thì cây lại không đủ dinh dưỡng để phát triển.
Cách khắc phục tình trạng bệnh vàng lá ở rau cải
Cần đảm bảo vườn trông rau có cường độ ánh sáng tối thiểu là 4h/ngày. Đây là lượng nắng, lượng nhiệt độ phù hợp để tăng độ phân giải các chất vi lượng, đa lượng. Trong quá trình chăm sóc cây phải thường xuyên dùng bút đo pH, bút đo PPM để kiểm tra theo định kì, hạn chế tình trạng vàng lá cho cây. Cần điều chỉnh nồng độ ppm kịp thời cho dung dịch thủy canh bằng việc cho thêm nước hoặc thêm dung dịch, pha loãng dung dịch.
Khi phát hiện cây bị bệnh thì cần tỉa bỏ những cây đó để tránh lây lan bệnh cho những cây khác, hoặc nếu không thể khắc phục, bạn có thể thu hoạch và sử dụng giống trồng khác cho lứa cây kế tiếp.
Bệnh đốm lá trên rau cải
Dấu hiệu của bệnh:
Dấu hiện phổ biến và dễ phát hiện nhất là vết đốm trên lá nhưng cũng có thể cả trên lá mầm, cuống hoa. Phiến lá thường có nhiều vết đốm nhỏ, phân tán rải rác trên bề mặt hoặc ở rìa mép lá.
Vết bệnh lúc đầu nhỏ lốm đốm, ngậm nước như vết úng nước, về sau mở rộng thành vết đốm tròn đường kính khoảng 3mm hoặc có thể to hơn, có xu hướng tập trung càng nhiều hơn ở vùng gần gân lớn. Bệnh gây tử dọc theo gân lá, làm cho lá có lỗ thủng lỗ chỗ, rách nát hoặc làm cho toàn bộ lá bị khô dần và rơi rụng xuống.
Nguyên nhân gây bệnh:
Bệnh đốm lá trên rau cải là do vi khuẩn Xanthomonas campestris gây nên. Vi khuẩn tồn tại ở trong tàn dư cây bệnh trên đất, giá thể trồng cây. Bệnh phát triển mạnh trong thời gian có sương kéo dài, có mưa thường xuyên gây ẩm trong không khí.Vi khuẩn có thể truyền lan từ cây này sang cây khác.
Cách phòng trừ:
Xử lý tốt khâu vệ sinh ống nhựa, giá thể trước khi trồng đối với phương pháp trồng thủy canh. Phơi ải, làm đất kỹ, Hạt giống gia đình
Trước khi trồng rau cần xử lý hạt giống chuẩn đúng kỹ thuật. Dùng hạt giống sạch bệnh vi khuẩn sản xuất, không tưới nước quá mức. Tránh làm việc ở ruộng khi tán lá còn ẩm ướt.
Trồng rau cải bằng thủy canh sẽ giúp hạn chế sâu bệnh, rau sạch, dễ trồng và cho năng suất cao. Để tìm hiểu về phương pháp trồng này
